Carissimo Enrico,

stamattina, girovagando su Internet, sono capitato sul tuo sito "Mondo Arberesco" e precisamente sull'antica novella sannicolese (?) "Il mendicante" che vedo presentata (tra l'altro) come ritradotta da me per incarico del prof. Gangale.

A tale proposito vorrei precisare che quando, negli anni '70, il prof. Gangale mi fece leggere la novella gli esposi subito le mie grosse riserve sul testo, che riporto analiticamente nel mio sito. Egli condivise le mie osservazioni, ma mi chiese di tradurre la novella (alla luce delle indicazioni che ci aveva dato) non per spacciarla a nostra volta come novella sannicolese, ma solo *come esercizio di riappropriazione della gamma espressiva della nostra lingua materna*, che gli appariva, sia nella novella di Marinaro che nella prassi contemporanea, ristretta e mortificata dal frequente ricorso al calabrese e all'italiano.

Io resto dell'opinione che la novella non è stata raccolta dalla voce di un sannicolese e che probabilmente essa è la retroversione a tavolino di un testo italiano.
Espongo analiticamente i motivi del mio giudizio in una pagina del mio sito che penso sia utile citare in calce al testo della novella stessa.
Il link é il seguente:
 

http://www.openaccess.it/pulsar/mendic.htm

Per tua comodità ti riporto di seguito le mie osservazioni sulla novella.

Un affettuoso saluto.

Peppino Ventrice

*/Analisi /*/* della novella "Il mendicante"*/

/*Una esercitazione*/

Negli anni '70 collaboravo col prof. Giuseppe Gangale, insigne studioso delle parlate arbëresh della Media Calabria. Come ho detto anche in altra pagina di questo sito, il Professore ci spronava ad usare la nostra lingua materna con piena consapevolezza e senza appoggiarci al calabrese o all'italiano, come avviene frequentemente a San Nicola. Egli ci stimolava a recuperare tutte le parole ancora comprese (e magari uscite fuori dall'uso attivo), ad usare parole ancora in uso nelle altre parlate arbëresh del Meridione d'Italia e ad inventare parole nuove con le radici delle nostre parole.

Un giorno il Professore mi mostrò il testo di una "*novellina popolare di San Nicola Dell'Alto*", proposta da tale Giuseppe Marinaro, di San Nicola (pubblicata nella rivista "La Calabria" di Monteleone, anno 1892, n° 8), e mi chiese cosa ne pensassi da sannicolese di lingua madre "arbëresh". Gli esposi le mie grosse riserve sul testo, che riporto analiticamente più in basso. Egli condivise le mie osservazioni e mi chiese di tradurre la novella (alla luce delle indicazioni che ci aveva dato) non per spacciarla a nostra volta come novella sannicolese, ma solo *come esercizio di riappropriazione della gamma espressiva della nostra lingua materna*, che gli appariva, sia nella novella di Marinaro che nella prassi contemporanea, ristretta e mortificata dal frequente ricorso al calabrese e all'italiano.

Egli mi aiutò a sostituire i frequenti italianismi con vocaboli arbëresh e a inventare nuovi vocaboli. Io per parte mia trasformai le numerose espressioni ricalcate troppo pedissequamente sulla sintassi italiana con i modi di dire realmente presenti nella parlata di San Nicola. Il testo definitivo fu redatto con l'alfabeto "Gangale".

Riporto la novella nella redazione della "Calabria" di Monteleone (ma restaurata, e trascritta con l'alfabeto di Monastir) e - a lato - nella riscrittura Gangale-Ventrice. Anche questa seconda versione viene trascritta con l'alfabeto di Monastir e di ciò chiedo venia al Professore.

------------------------------------------------------------------------

*Il mendicante */ (Da La Calabria di Bruzzano)/

*Purraghëza e të vàpërit^[1] <http://www.openaccess.it/pulsar/mendic.htm#_ftn1> */(Riscrittura Gangale-Ventrice)/

/Legenda:
/*in rosso*:/ italianismi e calabresismi,
/*in grassetto*/: particolarità
/su fondo giallo:/ espressioni non sannicolesi./ /Legenda:
/*in rosso*:/ italianismi "tollerati" in via provvisoria./*
in verde*:/* *sostituzione di italianismi e calabresismi,
/*su fondo giallo*/: espressioni sannicolesi/
------------------------------------------------------------------------

Një herë ish një markant shum i bëgat e kish një bijë vet ka kush ish shum xhellus. Sinkomu aì kish të partirëj pë afare ka të tija, fravikarti gji finestrat e derin e la mbronda të bijen. Kish lon asaja gjith atà çë i bizonjarëj pë një vit e kish nkarikartu një qankér sa t.i bij tri her te java misht, çë i projirëj ka një gvorë e vogële e *banë* aposta ka jati. Të xhustùera kështù kozat, markanti partirti sikuru e pa penxere.

Qankeri bori divirin e tija e tri herë te java bij misht të bijës të markantit. Ahërinëja një povarel u dunuar ka gvora çë qankeri boj të shkoj misht, vati atjé e ndeti dorin sa të ritirarëj llimozinin. Bija e markantit ja bori e pecendi vati. Ditin apresu vati pameta te gvora, ndeti dorin e kërkùeti nj.etë herë llimozinin. E skréta kupile ja bori, e pecendi vati.

Kështu bori jetrat ditë apresu, e ngë kuntentarej sa të vej njo herë ditinet, ma tre e katër. E pra kupila, e shpaçenciartur, tha pecendit se ngë boj *ma* llimozinin. Ma ai me mo k.atàre vej ka kupila, e ajo, e dolur sa të shihëj nga mument atë dorë, muer një manare e ja preu; i çati ashtin e dora u vjet çë virej. Pecendi ritirarti dorin, çë i virej, ma ja e jurarti sa të vendikarej. Shirùe, ma dora i virej sempre ka ashti, te aì ish junxhirtur me një likurarele.

Duah pë këta pëjashtra horës, sërriti djahtin e ai kumparirti gji i pjot me zjarr.
- Djaht . i tha pecendi . si ti më *ban* të kem vindit, si ti *ban* të vendikarem si dua, u të jap shpirtin.

Djahti tha se ne e pati (il patto) qe i bon. Çìfari nxuer tri pika gjak ka krahu i pecendit e i la firmin e tija. T.i tha:
- Ti ke të preç venutin e jatit e pra zhomi disinjin t.on.

Ne jati tardarti shum sa të vij, e pra Çìfari u bo. si një kupil i bukur barun e vati sa të gjej jatin e i kërkoi të bijen pë shoqe. Kjò mo aprimu ngë dej sa të kundishindirëj, ma pra u bo. sa të persuadhirej ka fjallët e jatit, çë i thej se partiti ish i mir, e kish sa të prufitarej ka kjo kasion, u persuadir e e desh.

Të dìalin çë vij pra Çìfari me gji ata dhimonëra, dhiventartur të bukura kavallerëra, bori të hiturin te hora e markantit.

Të bon nuset e i von me nusen te lletìka, Çìfari ngë u bo. sa të kumpanjarëj ka jati, e kish finet e tija. Partirtur kështu kavalleria e rron ndë mes të një nkut voshk, gjith shkumparirti* *si pë nkantezhim, u vjet vet kupila nuse.

Pra ka nje ferr dùall pecendi e u qas te kupila kute tundur dorin ç.i virej e i tha:
- Finarment nanì je te dorat t.ime, vrei si ke riduxhirtur dorin t.ime; nanì sheh cilen mortje të kam ruer!

Ajò e shkretë, manku ghridarti kaj ish dolluri çë kish. Mo nxit se të thomi pecendi i qe ngrah, e gjosh kullunudha e e dili me një tërkuzë te një i trash arvull.
- Nanì rri atì . i tha . e pritum, se nanì sheh cilen bela mortje ti bon.

E u nis sa të boj një frustë gjombi sa të batirëj e ndullurarëj atë të shkrétë. Ma kur aì u lluntanar, shkuetin andej nçerti markante çë bijin me mushkat thesëra me kutun e, të parë atë e shkretë gra ashtù çë ghridharëj: .Ndihmëni!., u kumpasianartin e e vun te një thes kutun. Kuntinuartin kështu kaminin e penxarëjin sa të ja bijin patrunit çë ish shum i bëgat.

Pra pecendi, kur erdh e kur ngë pa mo kupilen të dhilurë te arvulli, u vu të ghridharëj e sërriti Çìfarin. Ki kumparirti e i tha:
- E sheh ti atë mushkë?
- Nè . u përgjegj pecendi.
- Ebè, atjé *asht* kupila, e propiamente ka ana e dhestrë; vrei: ki *asht* një hell, ec e vrite.

Pecendi kurrirti e sinkomu mulleterët kishin *lan* prapa mushkat e tire, i vrari pat mot sa të pungjisëj atë të shkrétë, e e kish vrar si kutuni ng.e kish mbarruer ka kòrpet e të vrarit e si mulleterët ngë ishin dunartur. Kta kurrirtin e pecendi iku; ma ka tutjé vrej sempre mulleterët.

Rrun këtà atjé e rrëfietin fatin (il fatto) patrunit e ki, e bon zgjidhur të shkreten e, kur e pa kështu e bukurë, ja dha pë shoqe të birit. Rroj kuntent kuntent e ngë penxarëj mo te pecendi. Ma ki ngë rrij me dorat te kurrija e, sërritur pameta Çifarin, u llamenduet me atò pse ankora ngë e kish vendikartur. Pra ki nxitu bori një zogë e madhe e madhe e art e i vu mbronda pecendin e posh shilavet kish lon di gëvora sa të hij arji.

Von atë sogë sipr një qerrje, vati te hora ku ish e bija e markantit çë . si kemi thon . rroj kuntentë e e bëgate.

Shkuer Çìfari ka posh finestravet, kupila nuse u namurar ka aì sog kështù i madh e i bukur e prigharti të shoqin sa të ja bjej. I shoqi, çë i dej shum mir e ngë dej ka nulu pic sa t.e dizhëllustarëj, ja bjeti e bori sa t.e vojin te kamara e shtratit.

Një mbroma, çë i shoqi ish pjashtra ka shpia e kupila fjoj vet, gjegji një shtrush ka pici i zogës e, kur ish sa të ghridharëj, pecendi duall pjashtra ka barku i zogës, u qas te kupila e i tha kute stuer sempre dorin çë virej:
- Nanì je veramente te dorat t.ime, nulu mo mut të sarvon.

Asht unùtulle sa të thomi paghurin e kupiles. Pecendi pra sërriti djahtin e ki kumparirti e nxitu bori sa të gjehej te kamara një e madhe kusì me pixhë çë zìej.

- Vrei . tha pecendi . nanì të marrëmi e të vomi atjé mbronda; ti ngë mun të boç nente, se nëng ke nulu sa të të ndihinj!
- Ebè . tha e skréta kupile. u nëng kam nulu, ma kam Krìshtin pë mua.

Ket thomi se te ajò kamarë ish i vjerr një i madh Krisht çë, kur gjegji fjalët e kupiles, u stakàr ka kriqi e kallarti te kamara si një burrë i gjall. Dhimonji pra skumparirti si me nkantezim e pecendi pat mortjen çë kish t.i ngitëj të bijës të markantit.

Ajò ditë bon festë me shum haré; U bo një i bukur kumbit ku mirrëjin pjes shumë vetë, e puru markanti çë rroj xha me të bijen.

* Një herë ish një markant (tregëtar) shum i bëgat e kish një bijë vet ka cila dëjigej shum. Ai kish të zoj udhë pë një shurbes ka të tija. Mbillu gjith dritarat e derin e la mbronda të bijen. I kish lon asaja gjith atà çë i duhej pë një vit e i kish thon njoji çë shitëj mish sa t.i bij tri her te java misht çë ai ja jipëj ka një gvorë e vogle e bonë pë këta ka jati. Pra çë dërtueti këta shurbise, markanti u nisë i pa kuitime. *

*Qankeri bori dëtirin e tij e tri herë te java i bij misht të bijes të markantit. Ahërinjëa një i vàpër pa gvorin ka cila qankeri boj të shkoj misht. Vati atjé e ndeti dorin sa të mirrëj llimozinin. E bija e markantit ja bori e i vàpëri vati. Te jetra ditë vati paméta te gvora, ndeti dorin e kërkueti nj.etër herë llimozinin pë shpirtin (picihudhërin). Kupila, e shkreta, ja bori e i vàpëri vati.*

* Kështu bori te jetrat ditë cë vijin e ngë mbahej sa të vej njo herë ditinet, po tre e katër herë. njer çë kupila u mbriti e i tha të vàpërit se ng.i boj mo llimozinin, ma ai me mo k.atare vej ka kupila e ajo, e dolur sa të shihëj nga herë atë dorë, muer një spatë e ja preu; i çati ashtin e dora u vjet çë virej. I vapëri hojëku dorin çë virej, ma i taksu se ajo kish t.e paguej. Ai u shirùet, po dora i virej gjithëmot ka ashti e një likurarele vet e mbaj. *

* Duah pë këta përjashta horës, sërriti djahtin e ai duah, i pjot me zjarr.
- Djaht . i tha i vàpëri . ndë ti më bon të kem liqë, ndë ti bon të m.e paguenj si dua u, të jap shpirtin.*

* Djahti tha se ne e pati qe i bon. Çìfari nxuer tri pika gjak ka krahu i të vàpërit e i la shkruer singin e tija. I tha:
- Ti ke të preç t.ardhurit e jatit e pra zhomi shurbierit ton.*

* Jati ngë mënùeti shum sa të vij e pra Çìfari u bo' si një kupil i bukur si një regj e vati sa të gjej jatin e i kërkoi të bijen pë shoqe. Ajò mo par ngë dej të thej se ne, ma pra kaj i tha jati se ki ish një dondarr i mir, njer ç.ajò e dashu. *

* Të dìelin çë vij, pra, Çìfari me gjith ata djahtra ç.ishin bon dhe atà kalore të bukurë, bori të hiturit te hora e markantit.*

* Pra ç.u bon nuset e ç.aì qe i von me nusen te lletìka, Çìfari ngë dashu jatin me ata mos të dij aì ata çë dej të boj. Pra çë kalorët u nisun e çë rrun ndë mes të një mal i zi, gji te një herë u buarn gjith si pë mallarì e u vjet vet nusa.*

* Pra ka nje ferr dùall i vàpëri e u qas te kupila e kute tundur dorin ç.i virej i tha:
- Nanì je te dorat t.ime! Vrei si ke skatërue dorin t.ime. Nanì sheh çë deqe të kam rue!*

* Ajò e shkretë, ka të tromburit, ngë muj manku të fjitëj. Mo nxit se të thom i vàpëri i qe ngrah, e gjosh gjith e e dilu me një tërkuzë te një lis i trash.
- Nanì rri atì . i tha . e pritëm, se nanì sheh cë deqe e bukurë bon ti!*

* E u nis sa të boj një degë gjombi sa të rrihëj atë skréte. Ma kur aì vati lark, skuetin andej disà markante çë bijin te mushkat these me pumbak. Kur pan atë skretme kupile çë sërritëj: .Ndihmëni! Ndihmëni!., i u duk keq e e vun te një thes pumbak; pra vatin përpara e thejin se ja bijin Zotit çë ish shum i bëgat.*

* I vàpëri, kur erdh e ngë pa mo kupilen të dhilurë te lisi, u vu të sërritëj Çìfarin. Aì duah e i tha:
- E sheh ti atë mushkë?
- Nè . u përgjegj i vàpëri.
- Mirë, atjé osht kupila, e vërtétë te ana e drejte. Vrei, ki osht një hell: ec e vrite.*

* I vàpëri u vu t.ikëj sa të ja rroj atire e, psè mushkart kishin lon prapa mushkat e tire, i vrari pati mot sa të shpoj ato të shkréte, e e kish vrar ndë pumbaku ng.e kish mbarrue ka të shpuerit e të vrarit e ndë folëtarët ng.e kishin par. Kta kute ikur erdhin atjé e i vapëri iku; po ka tutjé vrej gjithmot folëtarët.*

* Rrun atà te hora e i rrëfietin Zotit të qonëtit (atà çë kish qon). Aì bori sa të zgjidhëjin të shkreten e, kur e pa kështu të bukurë, ja dha pë shoqe të birit. Ajò rroj me shum haré e ngë kuitoj mo të vàpërin. Po ki ngë rrij me dorat te brezi. Sërritu pameta Çìfarin e u qa me atò se edhè ng.i kish mbatu pjesë. Pra ki nxitu nxitu bori një zok i madh i madh i art e i vu mbronda të vàpërin e posh pendavet kish lon di gvora sa të hij ajri. *

* Pra vu atë sog sipr një qerrje e vati te hora ku ish e bij.e markantit çë . si kemi thon . rroj e bëgate e me haré.*

* Si shkueti Çìfari ka posh dritoravet e saja, i përqìeti kupiles nuse aì sog kështù i madh e i bukur e i kërkùeti të shoqit sa të ja bjej. I shoqi, ç.e dej shum mir e ngë dej t.i boj ndonjë dhimbje, ja bjeti e bori sa t.e vojin te shpia e shtratit.*

* Një mbroma, ç.i shoqi ish përjashta shpisë e kupila fjoj vet, gjegju një shtrush ka ana e zogut. Kur ajò ish çë zoj të sërritëj, i vapëri duall përjashta ka barku i zogut, u qas te kupila e, kute stuer gjithmot dorin çë virej, i tha:
- Nanì vërtet je te dorat t.ime e mosnjò mund të shpëtonj. *

* Ng.o të thuhet të tromburit e kupiles. I vàpëri pra sërriti djahtin e ki u stuet, e nxitu bori sa të gjehej te shpia një kusì e madhe me pixhë çë zìej.*

*- Vrei . i tha i vàpëri . nanì të marrëmi e të këllasmi (ngulmi) atjé mbronda e ti ngë mun të boç gjagjò, se ngë ke mosnjò sa të të ndihinj.
- Mirë . tha kupila e shkrétë . u ngë kam mosnjò, po kam Krishtin pë mua.*

* Ket thomi se te ajò spi ish i vjerr një Krisht i madh çë, kur gjegju fjalët e kupiles, u shqiti ka kriqi e zbriti (erdh) te shpia si një burrë i ngjall. Djahti u shpaf ( u zduk) si pë një mallarì e i vàpëri pat deqen çë kish t.i ngitëj të bijes të markantit.*

* Atë ditë bon kremte me shum haré. U bo një darsëm i bukur me shúmë të hrongur e * *me shumë veta ** e dhe me markantin, çë rroj me të bijen.*

------------------------------------------------------------------------

/ [1] <http://www.openaccess.it/pulsar/mendic.htm#_ftnref1> Per tradurre la voce .mendicante. il Marinaro aveva usato il prestito italo-calabro .pecendi.. In arbëresh erano disponibili le voci .varfër - varfërì. (povero-povertà), che però non sono usate a San Nicola. La versione in caratteri greci della "Salve Regina" di Bruzzzano sembra attestare a San Nicola un "varfërëzì", ma io allora non la conoscevo. Ricordavo invece di aver udito la voce .vapëzì. (povertà) e così proposi .vàpër-i., che oltretutto mi richiamava alla memoria "pauper". Il Professore l.accettò. (Vedi altri esempi di parole create). <http://www.openaccess.it/pulsar/gangale.htm#creazioni>/

------------------------------------------------------------------------

/* OSSERVAZIONI*/

/*1)* La novella è stata composta fuori della comunità di San Nicola Dell'Alto, probabilmente nel Meridione d'Italia, come fa indurre la struttura italiana di molte espressioni usate:/

           *ka kush;
           Të xhustùera kështù kozat;
           dhiventartur të bukura kavallerëra;
           Të bon nuset e i von me nusen te lletìka;
           Partirtur kështu kavalleria e rron ndë mes të një nkut voshk;
           te një i trash arvull;
           të parë atë e shkretë gra;
           e bon zgjidhur të shkreten;
           një e madhe kusì;
           një i madh Krisht;
           Ajò ditë;
           një i bukur kumbit, ecc..*

*/ 2)/*/ Con ogni probabilità quello che doveva essere un "documento di letteratura popolare" è stato commissionato - per il tramite di qualche collega del prof. Bruzzano - ad un "ragguardevole" esponente della comunità che ha passato il compito al figlio, probabilmente studente . / /Nel primo numero della rivista "La Calabria", apparso il 15 settembre 1888, infatti il suo fondatore e direttore, prof. *Luigi Bruzzano* scriveva:/ .. pubblico a mie spese una rivista di letteratura popolare, nella quale saranno inserite in gran numero novelline greche ed albanesi inedite, e scritti che riguardano gli usi e i costumi di queste contrade. Tale impresa. sarà proseguita con coraggio, *se i miei colleghi calabresi vorranno darmi una mano* e se avrò il compatimento di quegli *uomini illustri, che altra volta si occuparono a scrivere dei raccontini greci*, raccolti da me e dal mio amico Capialbi../
Lo studente, anziché scegliere una delle tante autentiche novelle vive nella tradizione orale del borgo, ha cercato su qualche libro una bislacca e truce storia, forse con l'intento di meravigliare. Poi, invece di narrarla nella vera lingua di San Nicola, l'ha infarcita oltre ogni misura di parole calabresi ed italiane in sostituzione di quelle albanesi, ancora vive ed in uso un secolo dopo.
E l'ha tradotta in albanese parola per parola, "*come si volta il fieno*" - direbbe il mio insegnante di latino, senza alcun riguardo, cioè, alla struttura e all'ordine della frase albanese. La frase che segue ne è la dimostrazione lampante./

Partita così la cavalleria ed arrivati in mezzo ad un fitto bosco tutto sparì
Partirtur kështù kavalleria e rron ndë mes te një nkut voshk gjith shkumparirti

/ Il documento "di letteratura popolare", insomma, non è frutto della registrazione di una viva narrazione orale, ma *una bislacca novella italiana, malamente tradotta in arbëresh*.
Quanto poi all'identità di questo studente, io nelle mie vecchie carte relative alla collaborazione col prof. Gangale ho rinvenuto l'appunto relativo ad una mia ricerca condotta nei libri parrocchiali di San Nicola. *
Giuseppe Domenico Marinaro di Antonio e di Maria Basta era nato a San Nicola Dell'Alto il 3 Agosto 1873, come risulta dall'atto n° 43, pag 413, del Liber renatorum Ecclesiae Archipresbiteralis Terrae Sancti Nicolai ab Alto, 1841-1879.* Notevole la circostanza che nell'atto venga usato il "don" sia per padre e madre, che per il padrino, Lelio Barrese, ricco proprietario terriero di San Nicola (Esiste tuttora il toponimo "Don Lellëji"). Nel 1892 il Marinaro era, molto probabilmente, uno studente di scuola media superiore o una matricola universitaria./

*/3/*/*)* Il collegamento sintattico normalmente usato a San Nicola è la *paratassi* (coordinazione), non l'*ipotassi* (subordinazione).
//- Espressioni del tipo "Partita così la cavalleria" o "Fatta slegare la poveretta" (*verbo in forma implicita*) si esprimono col *verbo in forma esplicita*: "Dopo che partì la cavalleria" e "Dopo che fece slegare la poveretta".
Ciò è evidente, per esempio, nella prima valla di Costantino: *"Pra çë shkùetin nond vjet"* <http://www.openaccess.it/pulsar/costant.htm>= "passati nove anni". Il narratore di Bruzzano invece traduce "Partirtur kështù kavalleria" e "bon zgjidhur të shkreten", che non sono assolutamente espressioni sannicolesi, ma grezze, pedisseque traduzioni dall'italiano.
- Espressioni del tipo "una grande caldaia" si usano con *l'aggettivo posposto al sostantivo*: "një kusì e madhe".
//- "//Gjith shkumparirti" è la traduzione pedissequa dell'espressione italiana "tutto scomparve//, ma il termine "gjith", usato qui dal narratore-traduttore è *aggettivo*, mentre si sarebbe dovuto usare il *pronome* "gjithsej" (o trasformare la frase in "tutti scomparvero", col verbo al plurale).
- "Ajò ditë" è la traduzione grezza dell'espressione italiana "quel giorno", ma a San Nicola nelle determinazioni temporali si dice "Atë ditë"./

*/4/**/)/*/ La mancanza, per questo testo, della versione in caratteri greci fa ipotizzare che non sia stato raccolto personalmente dal Bruzzano, come altri testi, ma che sia stato fornito già redatto in forma scritta./

*/5/**/)/*/ La lingua albanese parlata a San Nicola dell'Alto - come osservava il prof. Giuseppe Gangale - è elefantiaca; ha inglobato cioè a dismisura termini calabresi ed italiani in sostituzione dei corrispondenti termini albanesi, che progressivamente scompaiono: prima dall'uso attivo (pur restando ancora compresi) e poi anche dall'uso passivo. Proprio per limitare quest'inflazione il Professore ci stimolava all'autosufficienza (al purismo linguistico) e ci faceva fare traduzioni del tipo di quella presentata. Si sarebbe potuto eliminare completamente i prestiti, ma in quel periodo pionieristico (almeno per noi) di approccio al problema della lingua arbëresh il Professore fu tollerante, per favorire una opportuna gradualità./